Object 21
Schilderij prior Henricus van den Essche
| Gemeente: | Zoutleeuw[deelgemeente] | |
| Instelling: | Kerk Sint-Leonardus (dekenij) | |
| Type object: | schilderij op doek | |
| Titel: | Prior Henricus van den Essche | |
| Vervaardiger: | i.j. Jaquing | |
| Datum: | van 1784 | |
| Materiaal: | doek | |
| Techniek: | olieverf | |
| Afmetingen: | hoogte 101 cm | |
| breedte 78 cm |
Pastoor Johny Van Rompuy ontdekte in de zomer van 2007 dit schilderij op de zolder van de dekenij in Zoutleeuw. Het stelt een geestelijke voor in rochet en pelerine, met in de ene hand een brevier en in de andere een bonnet. In de linkerbovenhoek een kleine ommuurde kerk. Het schilderij was in zeer slechte toestand. Pastoor Johny Van Rompuy liet het schilderij restaureren en herdoeken. De restaurateur meende op de achterkant van het doek te kunnen lezen:
| F. H. vandenesche |
|
Prior Can Reg Leeuwis |
|
Aetatis 54 |
| Supprefsus 15 aprilis 1784 |
E.H. A. Pypen vermoedt dat deze tekst als
volgt dient gelezen te worden:
|
Transcriptie |
Vertaling |
| F(rater) H(enricus) van den Essche | Broeder Hendrik Van den Essche |
| Prior Can(onicorum) Reg(ularium) Leeuwis | Prior van de Reguliere Kanunniken van Leeuw |
| Aetatis 54 | Leeftijd 54 |
| Suppressus 15 aprilis 1784 | Opgeheven 15 april 1784 |
In Monasticon Belge lezen we dat Henricus Van den Essche de laatste prior van de Scholieren te Zoutleeuw was: hij stierf op 21 november 1811 in de ouderdom van 82 jaar. De combinatie van de sterftedatum en de tekst op het doek, leiden tot de datering 1784 van het schilderij.
De signatuur rechtsonder op het doek lees ik als I.J. Jaquing of J.J. Jaquing.
© Z.E. André Pypen
Copyright © - Guido Coningx
Welke kerk of kapel wordt op het schilderij in de linkerbovenhoek afgebeeld?
De vrijstaande en ommuurde kerk is zeker niet de kerk van het Scholierenklooster in 1784, omdat die kerk volledig geïntegreerd was binnen de gebouwen van het klooster. Op het grondplan opgemaakt door J.H. De Brie in 1784, naar aanleiding van de opheffing van het klooster, zien we een niet vrijstaande kerk en een koor van de kerk dat direct aansloot bij het kloostergedeelte.
Deze kerk komt ook niet overeen met de Sint-Sulpitiuskerk (de eerste kloosterkerk van de Scholieren) zoals die door J. Vandermeulen in de 2de helft van 17de eeuw ter plaatse werd geschetst.
Deze kerk komt ook niet overeen met de gekende bouwgeschiedenis van de nu nog bestaande kapel van Onze-Lieve-Vrouw van de Ossenweg, waar de Scholieren sinds 1691 de dienst verzorgden.
De Scholieren van Zoutleeuw stichtten in 1289 een dochter in Hanswijk in Mechelen. De kerk op ons schilder komt eveneens niet overeen met de barokke parochiekerk van Onze-Lieve-Vrouw van Hanswijk gebouwd in 1663-1681, die tot 1783 de kloosterkerk was van de Dalscholieren van Hanswijk.
De Sint-Aldegondiskerk uit 1964-1965 van Ezemaal onder Landen, vervangt de classicistische kerk van 1771, opgericht door een broeder van de Scholieren van Zoutleeuw. Foto’s van die voormalige kerk, bewijzen dat de kerk op ons schilderij niet de voormalige kerk van Ezemaal is.
Omdat de Scholieren sinds 1365 belast waren met de kerk of kapel van Booienhoven, wordt op het schilderij misschien de kerk van Booienhoven afgebeeld? De toren van de voormalige kerk van Booienhoven werd, n.a.v. de belegering van Zoutleeuw in 1705, zwaar beschadigd. De kerk werd in 1844 afgebroken en vervangen door een nieuwe kerk., die in 1849 werd ingewijd. Het Rijksarchief bewaart te Brussel vijf naamloze tekeningen uit 1775:
- één plattegrond van de oude kerk in Booienhoven;
- vier ontwerptekeningen voor een nieuwe kerk.
De oude kerk bestond uit een toren, een éénbeukig schip met twee vensters in elke zijde en een koor met één venster in elke zijde. Het kerkje op het schilderij komt dus niet overeen met de oude kerk van Boeienhoven. Het ontwerp voor een nieuwe kerk stemt grotendeels overeen met het schilderij: alleen het torentje op het schip stemt niet volledig overeen.
Vermoedelijk wordt op het schilderij het ontwerp van de nieuwe Sint-Odulphuskerk van Booienhoven afgebeeld.
© Guido Coningx
De Vrienden van Zoutleeuw v.z.w.
Home → Vervreemde objecten → Andere stukken vervreemd uit het Leeuws patrimonium → Object 21
