Deken Betsprijs

In 1991 stelden het stadsbestuur van Zoutleeuw en De Vrienden van Zoutleeuw de Deken Betsprijs in. Deze wetenschappelijke prijs werd genoemd naar pastoor-deken Bets, die in de 19de eeuw een standaardwerk schreef over de geschiedenis van Zoutleeuw. Mevrouw Praet, kunstenares, heeft een bronzen bas-reliëf van deken Bets gecreëerd. Op zaterdag 1 juni 1991 werd deze buste aan de voet van de Sint-Leonardustoren in de westgevel van de Leonarduskerk, plechtig ingehuldigd.

Petrus-Vincentius Bets, geboren in Tienen in 1822, schreef monografieën over Tienen, Neerlinter, Oplinter, Bunsbeek, Sint-Margriet-Houtem, Wommersom, Ezemaal, Hakendover en Zoutleeuw. Hij was een van de eersten die de plaatselijke geschiedenis wetenschappelijk heeft beoefend, waarbij telkens gesteund werd op een degelijke bronnenstudie. In 1878 werd hij deken van het district Zoutleeuw en pastoor van de Sint-Leonarduskerk. Ook hier wijdde hij zich aan de plaatselijke geschiedenis. In 1887-1888 verscheen Zout-Leeuw, Beschrijving, Geschiedenis, Instellingen, een werk in twee delen over Zoutleeuw. In 1897 stierf deken Bets te Zoutleeuw.

De prijs bedraagt € 2.500,00 en bekroont een originele studie van hoog wetenschappelijk niveau betreffende het verleden van de stad of van de deelgemeenten Zoutleeuw. De opzet is multidisciplinair: zowel zuiver historische als kunsthistorische, taalkundige, volkskundige en andere wetenschappelijke disciplines komen in aanmerking. De jury wordt samengesteld uit professoren van diverse universiteiten.

De eerste prijs (1991) en de derde prijs (1998) werd niet uitgereikt (geen enkele inzending beantwoordde aan de wetenschappelijke toets van de vakjury). In 1994 werden aan de drie inzendingen van dat jaar wel aanmoedigingspremies gegeven. De vierde Deken Betsprijs (2002) werd wel uitgereikt aan twee van de drie inzendingen:

• Dr. Paul Kempeneers: Zoutleeuw. Een toponymisch-geschiedkundige studie. Het betreft een studie van de plaatsnamen van Zoutleeuw in historisch perspectief. Ook de topografie krijgt de nodige aandacht. Deze gedetailleerde inventaris heeft de allures van een encyclopedisch werk en is duidelijk van de hand van een ervaren vorser. Het boek telt 308 bladzijden en werd door de auteur in 2003 uitgegeven in de reeks Nomina Geografica Flandrica (monografie XIX) van het Instituut voor Naamkunde te Leuven (ISBN 90-429-1366-5).

• Frederik Verleysen: Bouwen aan de goede stad. Openbare werken in Zoutleeuw (1530-1539). De rode draad doorheen dit werk is een tweevoudige vraagstelling. Enerzijds wordt de relevantie nagegaan van de openbare werken voor de kennis van de economische en financiële draagkracht van de stad Zoutleeuw in de jaren 1530-1539. Voor die periode is de bouw van het stadhuis belangrijk. Anderzijds onderzoekt de auteur in hoeverre de case-study Zoutleeuw kan bijdragen tot de geschiedschrijving van de openbare werken van kleine steden. Het werk van de jonge historicus Fredrik Verleysen heeft diepgang en is grondig gedocumenteerd.

De volgende Deken-Betsprijs wordt normaliter uitgeschreven in 2008 voor uitreiking in 2009.